حروف شفویحروف شفوی، حروف تلفظ شده با تکیه به لب‌ها است. ۱ - تعریف«شفه» به معنای «لب» است و «حروف شفوی» یا «شفهی» حروفی هستند که از محل لب‌ها خارج می‌شوند. ۲ - تعداد حروف شفویچهار حرف (ف - م - ب - و) را چون با اتکا به لب‌ها تلفظ می‌شوند «حروف شفوی» گفته‌اند. ۳ - مخارج حروف شفویاینک به مخارج هریک از این حروف اشاره می‌شود: ۱. مخرج «ف:» بردن دیواره میانی لب پایین به سر دندان‌های ثنایای بالا، به گونه‌ای که به هم برسند و وصل شوند؛ مانند: «اف»؛ ۲. مخرج «ب:» به هم رسیدن اندرون دو لب و جدا شدن آن دو از یکدیگر مانند: «اب»؛ ۳. مخرج «واو» غیر مدی: میان دو لب است؛ به گونه‌ای که لب‌ها بدون برخورد و اتصال به هم مانند غنچه جمع شود و از هوای میان دو لب خارج گردد؛ ۴. مخرج «میم:» قسمت بیرونی دو لب است؛ به طوری که به هم بچسبند و هوا در لب‌ها و ناحیه خیشوم (بینی) حبس شود؛ مانند: «ام». از میان چهار حرف مذکور، دو حرف باء و میم مورد اتفاق است و دو حرف دیگر اختلافی است. [۱]
موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۴۱.
[۲]
نصر، عطیه قابل، غایة المریدفی علم التجوید، ص۱۲۸.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حروف شفوی». |